Είναι αυτονόητο ότι είναι προτιμότερο να γίνεται η διάγνωση ενός καρκίνου του μαστού νωρίς, προτού επεκταθεί σε άλλα όργανα. Αυτό είναι πιο πιθανό να επιτευχθεί όταν μια γυναίκα υποβάλλεται σε ετήσιο προληπτικό έλεγχο από εξειδικευμένη ομάδα γιατρών, παρά όταν εξετάζεται μόνη της και πηγαίνει στο γιατρό μόνο αν η ίδια ψηλαφίσει κάτι στο στήθος της. Τότε έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος.
Η σωστή διάγνωση του καρκίνου του μαστού είναι θέμα ιατρικής ομάδας όπου αρχικά πρωταγωνιστούν ο μαστολόγος και ο ακτινολόγος του μαστού. Είναι τόσο πιο εύκολη, όσο πιο εξοικειωμένοι και εξασκημένοι είναι οι γιατροί σ` αυτό το θέμα. Η ουσία είναι ότι συχνά βλέπουμε απλούστατες περιπτώσεις που δεν διαγνώστηκαν σωστά γιατί δεν πήγαν στον κατάλληλο γιατρό. Κι έτσι χάθηκαν πολύτιμοι μήνες ή και χρόνια. Ο μαστός λοιπόν δεν είναι αρμοδιότητα ούτε του γυναικολόγου, ούτε του γενικού χειρουργού.
Η διάγνωση πολλές φορές μπορεί να γίνει με τη λήψη του ιστορικού και μόνο. Μπορεί να γίνει και με την απλή επισκόπηση των μαστών προτού κάν εξετάσουμε ή αμέσως μόλις ακουμπήσουμε το χέρι μας στο μαστό. Απαιτείται εμπειρία και γνώση.
Χάρις στην πρόοδο της τεχνολογίας έχουμε σήμερα και πολλές διαγνωστικές εξετάσεις στη διάθεσή μας, μαστογραφίες, υπέρηχους, μαγνητικές κλπ ώστε να επιβεβαιώσουμε τη διάγνωση. Όλες οι απεικονιστικές εξετάσεις όμως, καθώς και η κλινική εξέταση των μαστών είναι απλά υποβοηθητικές, πιθανολογούν τη διάγνωση ανάλογα με το πόσο ύποπτη είναι η εικόνα που βλέπουμε, αλλά μπορεί να κάνουν λάθος, όση εμπειρία κι αν έχει κανείς.
Η οριστική διάγνωση του καρκίνου γίνεται επισήμως με το μικροσκόπιο. Απαιτείται δηλαδή λήψη καρκινικών κυττάρων ή ιστού για εξέταση. Κι αυτό είναι δουλειά του κυτταρολόγου ή του παθολογοανατόμου, βασικού μέλους της ομάδας του μαστού.
Η πιθανότητα λανθασμένης διάγνωσης υπάρχει πάντα και δε μπορεί ποτέ να γίνει μηδενική. Η καλύτερη ιατρική ομάδα είναι αυτή που έχει τίς λιγότερες εσφαλμένες διαγνώσεις. Και πέρα από την εμπειρία που προφανώς απαιτείται, χρειάζεται στενή συνεργασία μαστολόγου και ακτινολόγου σε όλα τα περιστατικά. Αυτό σημαίνει ότι οι γιατροί της ομάδας πρέπει να συνυπάρχουν στον ίδιο χώρο, την ίδια στιγμή και να συνεργάζονται σε κάθε εξεταζόμενη γυναίκα. Ο χωροταξικός διαχωρισμός του μαστολόγου που ψηλαφά κάτι στο μαστό και του ακτινολόγου που θα το δεί με τα μηχανήματα (π.χ. ο ένας στο Μαρούσι κι ο άλλος στο Χαλάνδρι) αλλά και ο χρονικός διαχωρισμός τους (π.χ η μαστογραφία σήμερα κι η ψηλάφηση μαστού σε μια βδομάδα, όταν έχουν εξεταστεί στο μεταξύ άλλες 150 γυναίκες) αυξάνουν σημαντικά τις πιθανότητες λανθασμένης διαγνώσεως.