Το άρθρο αυτό είναι βασισμένο σε δύο πραγματικές ιστορίες. Στόχος του είναι η ενημέρωση των γυναικών, έτσι ώστε να μάθουν ποιος είναι ο σωστός τρόπος εξέτασης και ελέγχου των μαστών.
Μια κυρία 65 ετών, έρχεται για ένα προληπτικό έλεγχο μαστών. Στην κλινική εξέταση ψηλαφώ στον αριστερό της μαστό κάτι που ξεχωρίζει και που δεν φαίνεται να το είχα πιάσει την προηγούμενη χρονιά. Το σημειώνω με μαρκαδόρο στο δέρμα του μαστού και την στέλνω για μαστογραφία και υπερηχογράφημα, που δεν δείχνουν απολύτως τίποτα ύποπτο, παρά την προειδοποίηση για το συγκεκριμένο σημείο. Αντί να επιμείνω και να ζητήσω διαδερμική βιοψία του ψηλαφητού ογκιδίου με βελόνα, βασισμένος μόνο στο χέρι μου, θεωρώ ότι μάλλον θα πρόκειται για κάποια πιο πυκνή περιοχή του μαστού, πράγμα αρκετά συνηθισμένο και απλά της συνιστώ να επανέλθει σε 3 μήνες αντί για ένα χρόνο που έγραφαν οι εξετάσεις της.
Δεν είναι εύκολο να πας κόντρα σε όλα τα μηχανήματα της νεώτατης τεχνολογίας, μόνο με μια ψηλάφηση μαστού. Και καμία ασφαλιστκή εταιρεία δεν πρόκειται να καλύψει το κόστος μιας βιοψίας, χωρίς να υπάρχει το παραμικρό απεικονιστικό εύρημα, άσε που κινδυνεύω να θεωρηθώ και υπερβολικά φοβικός ως γιατρός.
Η γυναίκα ευτυχώς, επανέρχεται στο 3μηνο. Το ογκίδιο παραμένει. Επαναλαμβάνουμε το υπερηχογράφημα , αλλά και πάλι χωρίς αποτέλεσμα. Αυτή τη φορά όμως αφήνω στην άκρη τους ενδοιασμούς και προχωρώ στην παρακέντηση με το χέρι -free hand- που λέμε, καθώς και σε μαγνητική μαστογραφία.
Και ναι, επρόκειτο για έναν ειδικό τύπο καρκίνου του μαστού, που λέγεται λοβιακός. Αποτελεί το 10% του συνόλου των καρκίνων μαστού. Ευτυχώς όμως, δεν είναι όλοι οι λοβιακοί καρκίνοι αόρατοι, αλλά μόνο το 5-10% από αυτούς, δηλαδή περίπου το 1% του συνόλου. Phantom, φάντασμα το λένε οι Αγγλοσάξωνες. Και είναι, όνομα και πράγμα.
Άλλο παρόμοιο περιστατικό συνέβη το καλοκαίρι. Μια κυρία ήρθε για εξέταση μαστού για μια μικρή κι επίμονη κόκκινη κηλίδα στο δέρμα, του μαστού, μεγέθους μικρότερου από ένα ευρώ. Είχε βάλει κρέμες με κορτιζόνη χωρίς αποτέλεσμα. Ψηλάφηση μαστού, μαστογραφία και υπέρηχος, χωρίς ευρήματα, όλα καλά. Νόμιζα πως ήταν κάποιο απλό επιθηλίωμα και πήρα μια βιοψία του δέρματος με ένα ειδικό στυλό. Η ιστολογική έδειξε διήθηση από λοβιακό καρκίνωμα του μαστού. Φάντασμα. Η μαγνητική μαστογραφία κάτι ύποπτο έδειξε στην περιοχή, χωρίς να μπορεί να καθορίσει ακριβώς το μέγεθος του και τα όρια του.
Τελικά έγινε πλήρης μαστεκτομή. Για μια μικρή κοκκινίλα στο δέρμα του μαστού.
Σκοπός μου δεν είναι να φοβίσω, αλλά να διδάξω το σωστό τρόπο ελέγχου των μαστών. Σίγουρα το πιο συνηθισμένο είναι να βρίσκουμε πολύ μικρές βλάβες, που φαίνονται στις μαστογραφίες προτού καν τις πιάσουμε με το χέρι. Αυτός ο κανόνας όμως δεν σημαίνει ότι σε όλες τις περιπτώσεις αρκεί μια μαστογραφία.
Ο σωστός έλεγχος είναι δουλειά ομάδας ειδικών γιατρών που πρέπει να μπορούν να συνεργάζονται μεταξύ τους. Πρέπει να γίνεται από ειδικούς γιατρούς που ασχολούνται με το μαστό.
Μια σκέτη μαστογραφία δεν αρκεί. Ακόμα και στο καλύτερο μηχάνημα. Ούτε ένα σκέτο υπερηχογράφημα. Το ίδιο και μια σκέτη ψηλάφηση χωρίς απεικόνιση.
Για τον σωστό έλεγχο των μαστών τα χρειαζόμαστε όλα τα παραπάνω, αλλά και την συνεργασία μαστολόγου- ακτινολόγου, για να μη μας ξεφεύγουν αδιάγνωστοι καρκίνοι μαστού. Γιατί ότι ξεφύγει, θα πρέπει μετά να περιμένει ένα χρόνο ώσπου να ξαναελεγχθεί.
