Κύστη μαστού

Τι είναι η κύστη του μαστού; (Breast Cyst)

Η πιο συχνή πάθηση των μαστών είναι οι κύστεις. Οι περισσότερες γυναίκες θα παρουσιάσουν στη διάρκεια της ζωής τους τουλάχιστον μια κύστη. Εμφανίζονται συνήθως μετά την εφηβεία αλλά όχι μετά την εμμηνόπαυση. Δεν αποτελούν προκαρκινωματώδη κατάσταση και η ύπαρξή τους δεν αυξάνει της πιθανότητες καρκίνου στο μαστό. Δεν ξέρουμε πού οφείλονται, μάλλον πρόκειται για αρχή εκφύλισης των αδενικών λοβίων. Μπορεί να είναι μια ή περισσότερες, στον ένα ή και στους δύο μαστούς. Το μέγεθός τους μπορεί να ποικίλει από λίγα χιλιοστά μέχρι αρκετά εκατοστά του μέτρου. Μπορεί να μεγαλώνουν γρήγορα και συνήθως δεν πονούν εκτός κι αν φλεγμαίνουν. Η διάγνωσή τους γίνεται με την κλινική εξέταση (ψηλάφηση) αλλά εύκολα μπορεί κανείς να μπερδέψει την απλή κύστη με ένα ινοαδένωμα.

Επιβεβαίωση γίνεται με το υπερηχογράφημα. Αυτό είναι η μέθοδος εκλογής για να ξεχωρίσουμε αν ένα ογκίδιο που ψηλαφάται ή φαίνεται σε μια μαστογραφία, είναι κυστικό ή συμπαγές. Οι μικρές κύστεις των λίγων χιλιοστών που βρίσκονται τυχαία σε κάποιο υπερηχογράφημα, χρειάζονται μόνο παρακολούθηση. Αλλά και οι μεγαλύτερες κύστεις δεν χρειάζονται χειρουργική αφαίρεση. Αντιμετωπίζονται εύκολα, με απλή παρακέντηση με μια συνηθισμένη σύριγγα με βελόνα, που δεν πονάει περισσότερο από μια αιμοληψία. Δεν απαιτείται χειρουργική αφαίρεση, εκτός από την σπάνια περίπτωση να είναι μικτές κύστεις δηλαδή κύστεις που περιέχουν και συμπαγές ογκίδιο (δείτε παρακάτω). Μετά την παρακέντηση μια απλή κύστη αδειάζει, εξαφανίζεται και δεν ψηλαφάται πια.

Μόρφωμα ονομάζεται καθε τι που έχει μορφή, καλό η κακό, κυστικό ή συμπαγές, συνεπώς είναι ένας πολύ γενικός όρος, όχι μόνο ιατρικός. Πολύς κόσμος νομίζει ότι η λέξη μόρφωμα που συχνά αναγράφεται σε διαγνώσεις, κρύβει κάποια κακοήθεια.

Οι καλοήθεις κύστεις του μαστού περιέχουν συνήθως θολό κίτρινο υγρό;

Το υγρό που περιέχει μια τυπική απλή κύστη του μαστού έχει στην αρχή χρώμα κίτρινο που με την πάροδο των χρόνων μπορεί να γίνει πιο σκούρο και πράσινο ή μπλε και η κυτταρολογική του εξέταση είναι πάντα καλοήθης. Γι αυτό σε γυναίκες με πολλές κύστεις που κάθε τόσο επαναλάμβάνεται η παρακέντηση τους, οι γιατροί δεν στέλνουν καν εξέταση του υγρού αν αυτό έχει το τυπικό κιτρινο χρώμα. Όταν μια περιοχή του μαστού είναι κόκκινη, επώδυνη και το υγρό της κύστης είναι πυώδες, τότε πρέπει να σταλεί για καλλιέργεια μικροβίων, γιατί μπορεί και να χρειαστούν αντιβιοτικά.

Όταν το υγρό είναι αιματηρό (ρόζ, μώβ ή κόκκινο) τότε πρέπει οπωσδήποτε να σταλεί για κυτταρολογική εξέταση για την πιθανότητα ανευρέσεως κακοήθων κυττάρων και επίσης η κύστη πρέπει να αφαιρεθεί χειρουργικά, ακόμη και αν η κυτταρολογική εξέταση δεν δείχνει ύποπτα κύτταρα, γιατί μπορεί να κρύβεται ενδοκυστικό θήλωμα ή κακοήθεια.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι κύστεις δεν επικοινωνούν με τους πόρους και συνεπώς δεν βγάζουν υγρό από τη θηλή.

---

Πότε πρέπει να χειρουργείται μια κύστη του μαστού;

Χειρουργική αφαίρεση κύστεως μαστού λόγω υποψίας καρκίνου απαιτείται σπάνια και γίνεται μόνο στις εξής περιπτώσεις:

1. Όταν το υγρό της κύστεως είναι αιματηρό (κοκκινωπό ή ροζέ) ακόμα κι αν η κυτταρολογική εξέταση είναι αρνητική για κακοήθεια.
2. Όταν μετά την παρακέντηση συνεχίζει να ψηλαφάται το ογκίδιο, δηλαδή δεν εξαφανίζεται, όπως είναι το πιο σύνηθες.
3. Όταν το υπερηχογράφημα δείχνει και συμπαγές μόρφωμα στο τοίχωμα ή μέσα στην κύστη (μικτή κύστη).

---

5 συχνές ερωτήσεις/απαντήσεις σχετικά με την κύστη μαστού

Οι κύστεις είναι συχνό εύρημα στον μαστό;

Οι κύστεις στους μαστούς είναι πολύ συχνό εύρημα στις γυναίκες. Με τη χρήση του υπερηχογραφήματος μπορούν εύκολα να διαγνωστούν. Πολλές νέες γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, τουλάχιστον μία φορά στην ζωή τους, θα ζητήσουν ιατρική βοήθεια γι’ αυτόν τον λόγο.

Ποια είναι η συμπτωματολογία που εκδηλώνουν;

Οι περισσότερες κύστεις δεν δίνουν συμπτώματα, ούτε γίνονται αντιληπτές από τις γυναίκες. Αν μια κύστη είναι μεγάλη και βρίσκεται κοντά στην επιφάνεια του δέρματος, τότε είναι εύκολα ψηλαφητή και μπορεί να φαίνεται και με το μάτι ένα μικρό εξόγκωμα στο δέρμα του μαστού, εφ όσον κανείς ξέρει να το παρατηρήσει. Συνήθως είναι ανώδυνες  και μαλακές, αν όμως  είναι «υπό τάσιν», όπως λέμε, τότε πονούν και είναι πιο σκληρές.  Σπάνια μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονή και μαστίτιδα με ερυθρότητα στο δέρμα και πυρετό. Οι κύστεις δεν επικοινωνούν με τους πόρους και συνεπώς δεν προκαλούν εκροή υγρού από τη θηλή.

Πως γίνεται η διάγνωση των κύστεων στο στήθος;

H πρώτη και πιό απλή εξέταση είναι η κλινική εξέταση από τον ειδικό γιατρό μαστολόγο που θα ψηλαφίσει το ογκίδιο. Η επιβεβαίωση, δηλαδή ότι δεν πρόκειται για συμπαγές μόρφωμα αλλά για κύστη, θα γίνει με το υπερηχογράφημα, που υπερτερεί της μαστογραφίας, γιατί μπορεί εύκολα να ξεχωρίσει τα συμπαγή ογκίδια από τις κύστεις.

Πως θεραπεύεται μια κύστη στο στήθος;

Μία μικρή κύστη είναι ακίνδυνη και δεν ενέχει λόγους ανησυχίας, ούτε απαιτεί θεραπεία. Οι μεγάλες κύστεις αντιμετωπίζονται με απλή παρακέντηση για να αναρροφηθεί το υγρό τους και να δούμε το χρώμα του. Το καθαρό κίτρινο ή πρασινομπλέ υγρό δεν μας ανησυχεί. Το αιματηρό όμως υγρό πρέπει να περνάει από κυτταρολογική εξέταση και αυτή η κύστη πρέπει να αφαιρείται χειρουργικά.   Σε περίπτωση που μία κύστη έχει παρακεντηθεί πολλές φορές αλλά ξαναγεμίζει, τότε επίσης μπορεί να δικαιολογηθεί η χειρουργική αφαίρεσή της.

Γιατί οι γυναίκες εμφανίζουν κύστεις στο στήθος;

Υπάρχει σίγουρα γενετικό υπόβαθρο, δηλαδή γονίδια, για πυκνούς ινοκυστικούς μαστούς. Βλέπουμε γυναίκες με μαστούς γεμάτους κύστεις, που τις κληρονόμησαν από τη μαμά τους και τις δίνουν στα παιδιά τους. Έχουν βρεθεί τέτοια γονίδια.

Η ακριβής εξήγηση της δημιουργίας μιας κύστεως δεν είναι απόλυτα γνωστή. Κάθε μαστός είναι ένας αδένας, ο οποίος περιέχει λόβια που θα παράγουν το γάλα, καθώς και πόρους που θα προωθούν το γάλα προς τη θηλή. Δηλαδή με την ένωση πολλών γαλακτοφόρων πόρων τα λόβια επικοινωνούν τελικά με τη θηλή. Αν για οποιονδήποτε λόγο αναπτυχθούν πέραν του φυσιολογικού τα λόβια, τότε οι πόροι τους μπορεί να αποφραχτούν και να δημιουργηθεί μία ή περισσότερες κύστεις στο μαστό, οι οποίες όμως δεν επικοινωνούν με τους γαλακτοφόρους πόρους και δεν βγάζουν υγρό από τη θηλή.

Η παρατεταμένη εξωγενής χορήγηση γυναικείων ορμονών, για αντισύλληψη, εξωσωματική γονιμοποίηση ή υποκατάσταση οιστρογόνων μετά την εμμηνόπαυση, μπορεί να κάνει τους ινοκυστικούς μαστούς πιο επώδυνους.

Μέρος από το βιβλίο «Ο μαστός και οι παθήσεις του» , ένας οδηγός για κάθε γυναίκα με ερωτήσεις και απαντήσεις. Εκδόσεις Λιβάνη 2006.