In situ καρκίνος, λοβιακός, πορογενής

In situ & διηθητικός καρκίνος

Συνήθως προηγείται του καρκίνου μια υπερπλασία κάποιων κυττάρων. Αργότερα τα κύτταρα αυτά εμφανίζουν ατυπία (προκαρκινικά) και πιο μετά γίνονται καρκινικά (κακοήθη). Αυτά μεγαλώνουν κλεισμένα μέσα σε μια μεμβράνη που λέγεται βασική μεμβράνη και τα απομονώνει από τα υπόλοιπα κύτταρα του μαστού. Στη φάση αυτή ο καρκίνος θεωρείται εντοπισμένη νόσος, δεν κάνει μεταστάσεις σε άλλα όργανα και άρα είναι ιάσιμος με απλή χειρουργική αφαίρεση. Αυτή η μορφή του ονομάζεται καρκίνος in situ και είναι αρχομένη νόσος.

Μεγαλώνοντας σιγά σιγά, ο καρκίνος διασπά τη βασική αυτή μεμβράνη και διεισδύει (διηθεί όπως λέμε) στα γειτονικά κύτταρα, τα αιμοφόρα και λεμφοφόρα αγγεία. Τότε ονομάζεται διηθητικός. (Invasive ή Infiltrative) Ο διηθητικός καρκίνος είναι πιο προχωρημένη νόσος με την έννοια ότι τα κύτταρά του μπορεί να μπουν στην κυκλοφορία του αίματος και άρα μπορεί να γεννηθούν μεταστάσεις σε άλλα όργανα, χωρίς όμως αυτό να είναι υποχρεωτικό. Δηλαδή διαβάζοντας σε ένα χαρτί ιστολογικής εξέτασης κάποιου νοσοκομείου τη λέξη «διηθητικό καρκίνωμα», αυτό δε σημαίνει αυτομάτως και ότι έχουν γίνει μεταστάσεις αλλού. Σημαίνει μόνο ότι κάτι τέτοιο είναι δυνατό να γίνει, σε αντίθεση με το in situ όπου κάτι τέτοιο είναι είναι αδύνατο.

Τι είναι ο πορογενής in situ καρκίνος;

Γράφεται διεθνώς ως DCIS. Όπως αναφέραμε στην αρχή του κεφαλαίου, “in situ” σημαίνει πρόδρομη μορφή καρκίνου που μεγαλώνει τοπικά. Δε δίνει μεταστάσεις, εκτός κι αν εξαλλαγεί σε διηθητικό καρκίνο, πράγμα που έχει πιθανότητα 30% να συμβεί στα 10 χρόνια. Φαίνεται στη μαστογραφία επειδή συνήθως περιέχει μικροαποτιτανώσεις, οι οποίες όμως δεν δείχνουν σαφώς το μέγεθός του, γιατί ο όγκος μπορεί να εκτείνεται και πιο πέρα από αυτές. Στο 30% των περιπτώσεων βρίσκεται και σε άλλα σημεία του ίδιου μαστού και στο 5% μπορεί να βρεθεί και στον άλλο μαστό.

Τι είναι ο λοβιακός in situ καρκίνος;

Γράφεται διεθνώς ως LCIS. Είναι η λιγότερο επιθετική μορφή καρκίνου του μαστού, γιατί έχει πιθανότητα 20% στα 15 χρόνια να μετατραπεί σε διηθητικό καρκίνο μαστού. Είναι αόρατος στη μαστογραφία και συνήθως βρίσκεται σε τμήμα μαστού που αφαιρέθηκε για άλλο λόγο (βιοψία, αφαίρεση κάποιου άλλου ογκιδίου, πλαστική μείωσης μαστών κλπ). Στο 80% των περιπτώσεων είναι πολυεστιακός, δηλαδή βρίσκεται και σε άλλα σημεία του ίδιου μαστού. Στο 25% βρίσκεται και στον άλλο μαστό. Πρόκειται για πάθηση που για την αντιμετώπισή της δεν υπάρχει ομοφωνία. Πολλές λύσεις έχουν προταθεί ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία της κάθε ασθενούς αλλά και της ιατρικής ομάδας που θα την αντιμετωπίσει.

Με την πάθηση αυτή συμβαίνει το εξής παράδοξο: Ενώ στον επιθετικό διηθητικό καρκίνο του μαστού προσπαθούμε σήμερα να διασώσουμε το μαστό και 2 στις 3 φορές το πετυχαίνουμε, με απλή ογκεκτομή, στο «καλοηθέστερο κακόηθες» ογκίδιο του μαστού, το LCIS, κάποιοι γιατροί μπορεί να συστήσουν ακόμη και υποδόρια μαστεκτομή λόγω της αυξημένης πολυεστιακότητος! Σήμερα υπάρχει μια τάση να καταταγεί το λοβιακό in situ καρκίνωμα στους παράγοντες αυξημένου κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου μαστού και όχι στα καρκινώνατα.

Μετάπτωση in situ καρκίνου σε διηθητικό

Το διάστημα που μεσολαβεί για να μεταπέσει ένας καρκίνος από in situ σε διηθητικό μπορεί να είναι από κάποιοι μήνες, έως κάποια χρόνια. Υπάρχουν in situ μορφές καρκίνου που μεγαλώνουν φθάνοντας σε μεγάλα μεγέθη, χωρίς ποτέ να γίνουν διηθητικοί. Τότε παρά το μέγεθος του όγκου μπορεί ο γιατρός να διαβεβαιώσει την ασθενή ότι με την ευρεία αφαίρεση του όγκου δεν διατρέχει κίνδυνο μεταστάσεων από αυτόν. Χρειάζεται όμως τακτική παρακολούθηση γιατί μπορεί αργότερα να εμφανισθεί ένας καρκίνος κάπου αλλού στον ίδιο ή στον άλλο μαστό. Αντιθέτως, υπάρχουν επίσης μορφές διηθητικού καρκίνου τόσο επιθετικές που διηθούν σχεδόν εξαρχής τους γύρω ιστούς χωρίς ποτέ να περάσουν από το στάδιο in situ. Δηλαδή ο in situ καρκίνος είναι συνήθως πρόδρομη μορφή του διηθητικού, αλλά αυτό δεν ισχύει πάντα.

Μέρος από το βιβλίο «Ο μαστός και οι παθήσεις του» , ένας οδηγός για κάθε γυναίκα με ερωτήσεις και απαντήσεις. Εκδόσεις Λιβάνη 2006.